Aan het water van de Nieuwe Rijn liggen de woningen Watersteeg 1 en 3. De voordeuren liggen aan een kleine binnenplaats die bereikbaar is via een poortje aan de Watersteeg. Watersteeg 1 is een kleine woning, Watersteeg 3 is een van de grootste woningen van Diogenes.

 

Oorspronkelijk twee achterhuizen

 

Watersteeg 1 en 3 zijn pas sinds 1974/75 afzonderlijke woningen. Daarvoor was Watersteeg 1 het achterhuis van Hogewoerd 30 en Watersteeg 3 dat van Hogewoerd 32.

Net als de andere panden aan de noordzijde van de Hogewoerd strekten Hogewoerd 30 en 32 zich oorspronkelijk uit van de straat tot aan het water van de Nieuwe Rijn. Er was bijna altijd sprake van een voorhuis aan de straat, een binnenplaats en een kleiner achterhuis aan het water. Over de geschiedenis van de twee hoofdpanden wordt verteld op de pagina’s Hogewoerd 30 en Watersteeg 5, 7 en 9 en Hogewoerd 32

.

Deze foto is begin 1959 gemaakt vanaf de hoek Nieuwe Rijn/Hooigracht. De achterhuizen van Hogewoerd 1 en 3 zijn op de foto met geel gemarkeerd: links dat van Hogewoerd 32 en rechts dat van Hogewoerd 30. Daarnaast van links naar rechts Hogewoerd 28, een bedrijfspand achter Hogewoerd 24 en 26 en de oude Gansoordbrug met daarachter de oude smalle Watersteeg.

De verkeersdoorbraak

 

Op de pagina over Hogewoerd 30 wordt uitgebreider aandacht besteed aan de plannen van de gemeente voor de sloop van huizen ten behoeve van het autoverkeer. Hogewoerd 24 en 26 werden in 1959 gesloopt, Hogewoerd 28 in 1967.

 

Deze foto is in 1970 gemaakt vanaf de Nieuwe Rijn. Te zien is dat de zijmuur van Hogewoerd 30 (voor- en achterhuis) door de sloop van Hogewoerd 28 blootgekomen is. Het verkeer maakt gebruik van de nieuwe Gansoordbrug en de veel breder geworden Watersteeg. Helemaal links is het achterhuis van Hogewoerd 34 te zien. Dat pand was en is eigendom van de Stichting Studentenhuisvesting. Het achterhuis van nummer 34 is later gesloopt en opnieuw opgebouwd.

Een gemeentelijk idee

 

In 1968 had de gemeente Hogewoerd 30, inclusief het achterhuis, verkocht aan de Stichting Studentenhuisvesting, maar de overdracht liet op zich wachten omdat Studentenhuisvesting betwijfelde of het pand wel voor een aanvaardbaar bedrag te restaureren zou zijn.

De afdeling Monumentenzorg van de dienst Gemeentewerken bedacht in 1970 een alternatief plan waarbij het achterhuis zou worden gesloopt en op die plaats een nieuw gebouwdeel met een historische uitstraling zou verrijzen. Dat plan heeft het echter niet gehaald.

Gerestaureerd door Diogenes

 

Nadat Studentenhuisvesting in 1974 definitief was afgehaakt, werden de gemeente en Diogenes het eens over restauratie van Hogewoerd 30 en 32 door Diogenes. De formele overdracht van Hogewoerd 30 (voor- en achterhuis) en Hogewoerd 32 (alleen het achterhuis) vond plaats in 1975. Het voorhuis van Hogewoerd 32 volgde later.

 

Uit onderzoek van de architecten Wim Hofman en Taco Mulder bleek dat de achterhuizen van Hogewoerd 30 en 32 in een nog slechtere staat waren dan de voorhuizen. Besloten werd om de achterhuizen als eerste aan te pakken en er aparte woningen van te maken. De gevels aan de Rijn waren door verzakking losgeraakt van de zijgevels. Om te voorkomen dat die gevels in het water zouden vallen, werd er allereerst een nieuwe funderingsbalk onder aangebracht. De gevels werden voor een deel gesloopt en na de aanleg van een betonnen funderingsrooster opnieuw opgetrokken met gebruikmaking van de oude kozijnen en stenen. Op de foto uit 1970, hoger op deze pagina, is te zien dat het achterhuis van Hogewoerd in een verder verleden direct boven de begane grond een schuine kap heeft gehad. Bij de restauratie werd die oorspronkelijke kapvorm hersteld.

De oorspronkelijke achterhuizen kregen de adressen Watersteeg 1 en 3 omdat ze toegankelijk zijn via een poortdeur in de muur aan de Watersteeg. Watersteeg 1 werd in oktober 1975 opgeleverd, Watersteeg 3 in januari 1976/

De muren bij de waterlijn

 

In oktober 2023 werd onderzoek gedaan naar de toestand van het metselwerk op en onder de waterlijn van de Nieuwe Rijn. Beelden daarvan zijn te zien op de pagina Onderzoek onder water bij Watersteeg 1 en 3.

 

In oktober 2024 werd de kademuur aan de achterkant van Watersteeg 1 hersteld. Van de bijzondere maatregelen die daarbij nodig waren zijn foto’s te zien op de pagina Herstel van de kademuur onder Watersteeg 1.